Gewone mensen met een buitengewoon doel

Wat heb ik gemeen met een Italiaanse ex-premier of Joodse kolonisten? Toen ik in 2022 schreef over startups, scaleups en hoe je deeptech-innovaties op de markt kan brengen: heel weinig. Vandaag de dag ziet de wereld er echter heel anders uit. Deeptech verbindt Draghi, veranderende innovatie hotspots en mijzelf. De Karlspreis heeft mij gevraagd een reflectie te geven op mijn onderzoek rondom dit onderwerp als deel van de publicatie voor Kalspreis winnaar Ursula von der Leyen en de Europese gemeenschap. Lees hieronder de verkorte en vertaalde versie, het oorspronkelijke artikel is hier te vinden (pagina 45).

Draghi stelt dat ons startpunt een wereld in drastische verandering is. Daarbij is het niet het gebrek aan ideeën of ambitie dat ons achterhoudt en zo kan ik dat ook zien. In de afgelopen jaren sprak ik ondernemers, investeerders en nieuwe TNO-collega's, waar zo'n 4.500 experts dagelijks werken aan technische innovatie. Het is ongelooflijk inspirerend om mensen nieuwe oplossingen te zien ontwikkelen. Direct Air Capture, versnelde geneesmiddelenontwikkeling, next-gen batterijen, semiconductors of quantumchips zijn slechts enkele van de deeptech oplossingen richting een betere toekomst. Maar deze ondernemers, bouwers en creative minds groeien niet naar formaat in onze economie.

In moeilijke omstandigheden nemen startups stapjes naar voren, overwinnen diepe dalen en moeten complexiteit doorgronden. Soms is een stap naar één doel juist een stap in de verkeerde richting voor andere doelen. Ik zie het verlammende effect hiervan. Ik ontmoette onlangs iemand die een oceaan-startup had verlaten. Hij had jarenlang oceaanreiniging mogelijk gemaakt, maar voelde frustratie door de ongelijkheid tussen degenen die afval creëren en hen die het moeten opruimen. Ook had hij veel moeten vliegen voor zijn werk. Had hij de wereld nou beter gemaakt? Ik denk dat de waarde zit in het oplossen van een deel van de puzzel. Hoeveel credits geeft dat dan op andere domeinen? Hoeveel speling geven we onze politici, de mensen om ons heen of compleet vreemden? Wat is de balans tussen goed en fout, en wanneer komt het onder de streep neer op een positieve impact?

Dit wordt nog ingewikkelder als we kijken naar een booming industrie: de wereldwijde defensiemarkt. In het licht van de Russisch-Oekraïense oorlog eist Donald Trump dat NAVO-lidstaten de defensie-uitgaven verhogen tot 5 procent van het BBP. In deze onzekere tijden is één ding duidelijk: wereldwijd gaat de financiering van innovatie hand in hand met de ontwikkeling van dual-use technologieën. Dit kan voor sommigen inspirerend zijn, aangezien veel van de technologieën die we vandaag gebruiken afkomstig zijn van DARPA: het internet, wereldwijde positioneringssatellieten, onbemande luchtvaartuigen. Maar het is net zo zorgwekkend voor anderen, aangezien dual-use technologieën ook de neiging hebben om in handen te komen van mensen met slechte bedoelingen.

Volgens Dealroom zal de wereldwijde defensiemarkt tegen 2030 naar verwachting $2,6 biljoen bereiken, waarbij quantum computing en ruimtevaarttechnologieën een sleutelrol spelen. Quantum belooft doorbraken in encryptie en cyberbeveiliging, terwijl ruimtevaarttechnologieën essentieel zijn voor inlichtingen en surveillance. Deze innovaties stimuleren vooruitgang niet alleen in defensie, maar ook in civiele sectoren zoals telecommunicatie, energie en gezondheidszorg. En onderschat die civiele sectoren niet. “Defensie-toepassingen kunnen vroege groei stabiliseren, maar het is het civiele potentieel dat uiteindelijk de waardering drijft” (Maki.vc & Luminar Ventures, 2024).

Ik zie het ook in mijn werk bij TNO. Het afgelopen jaar heb ik de eer gehad om onze nationale ambitie voor ruimtecommunicatie te leiden, die werd gepresenteerd op de SatCom Summit 2024 in Amsterdam. Dat gaat om snelle, veilige en duurzame communicatie in de toekomst. Dat is interessant voor jou en mij voor snel toenemende dataverkeer. Wie ziet graag zijn Netflix-scherm haperen? Maar geen particulier betaalt extra voor communicatie via de ruimte als dat niet hoeft.

Toch wil je het als back-up ontwikkelen en uitrollen, voor maatschappelijke en defensiebelang. Zo kan dit voor de commerciële markt helpen ontwikkelingskosten te minimaliseren. In dit voorbeeld zijn spoofing, jamming en afhankelijkheid dagelijkse bedreigingen voor Europese communicatie. Zo zagen we de poging van Rusland tot hacken van de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens, de Russische Viasat hack op Oekraïne, of de recente aanvallen op onderzeese kabels in Europa en Noord-Afrika. Wetende dat hun communicatiealternatieven mogelijk niet voldoende zijn in tijden van oorlog, is er urgentie bij defensie. Zo vindt een startup mogelijk een gewillige launching customer in de defensie hoek.

Als ondernemer ben je er dan nog niet, het eenmalige gebruik of zelfs alleen de back-up voor onze defensiebehoeften is peanuts vergeleken met de civiele kansen. Ik sprak met Europese beleidsmakers, ondernemers en CEO's over founder journeys en ben trots op het verschil dat we kunnen maken wanneer we innovatie- en defensiebeleid tegelijkertijd en met concrete voorbeelden aanpakken. Hoewel de meeste resultaten van ons werk nog niet zijn gerealiseerd of openbaar zijn gemaakt, wordt de positie van de samenleving in communicatie via de ruimte of in tijden van de quantumcomputer vandaag door innovatie bepaald. Toch kan het zijn dat je de beslissingen die nu worden genomen pas merkt wanneer je in 2035 8G streamt op je intercontinentale vlucht. Wie weet.

In deze veranderende wereld zijn er verschillende redenen voor innovaties (en de financiering daarvan). Maar de meeste mensen deugen en het is tijd om dat te benadrukken en hun ideeën te versnellen. Ik ben trots op mijn werk voor Karlspreis en TNO, de recente samenwerkingsovereenkomst met Techleap.nl en Invest-NL, maar vooral de Europeanen en wereldwijde mannelijke en vrouwelijke Willie Wortels die inspanningen verenigen om impactvolle innovaties op de markt te brengen voor een duurzaam schonere, gezondere en betere wereld.

De wereld verandert wanneer gewone mensen samenkomen met een buitengewoon doel.